รศ.นพ.อดิศักดิ์ ผลิตผลการพิมพ์ ผู้บุกเบิกงานอุบัติเหตุในเด็ก
“จริงๆ ก็พอใจกับงานที่ทำอยู่เพราะทุกอย่างจะเอาอุดมคติที่ต้องปลอดภัย
100 เปอร์เซ็นต์ ก็เป็นไปไม่ได้
เพียงแต่ขอให้มีระบบหนึ่งที่อยู่ยั่งยืนยง
ที่คอยตรวจสอบว่าอะไรที่จะเป็นอันตรายต่อเด็ก
เพราะวันข้างหน้าก็จะมีวัสดุชนิดใหม่ๆ ออกมา”
เป็น คำกล่าวของ รศ. นพ.อดิศักดิ์ ผลิตผลการพิมพ์
ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยเพื่อสร้างเสริมความปลอดภัยและ
ป้องกันการบาดเจ็บในเด็ก ต่องานที่บุกเบิก
เพื่อสร้างความปลอดภัยของเด็กจากอุบัติเหตุและความรุนแรง
ผมเรียนจบจากคณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี
ปี พ.ศ. 2529 หลังจากเรียนจบได้ไปใช้ทุน
ที่โรงพยาบาลค่ายสุริยพงศ์ จังหวัดน่านอยู่ 3 ปี
หลังจากนั้นก็ขอทุนโรงพยาบาลไปเรียนต่อทางด้านกุมารเวชศาสตร์
แล้วก็กลับมาทำงานที่เดิม จากนั้นได้ขอย้ายมาทำงานในฐานะ
อาจารย์ที่คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
สาเหตุที่ผมเลือกเรียนด้านกุมารเวชศาสตร์นั้น
เพราะผมมองว่าปัญหาสุขภาพเด็ก นอกจากเกี่ยวข้องกับสุขภาพแล้ว
หากมองลึกลงไปแล้ว ยังมีเรื่องนโยบายอยู่เบื้องหลังด้วย เช่น
ปัญหาทารกน้ำหนักตัวน้อย สาเหตุหนึ่งมาจากการที่มารดา
ได้รับโภชการที่ไม่ดี และหากวิเคราะห์กันให้ลึกลงไปถึงสาเหตุว่า
ทำไมมารดาจึงไม่ได้รับสารอาหารที่มีประโยชน์
สาเหตุที่แท้จริงก็มาจากการกระจายรายได้ที่ไม่เป็นธรรม
จึงทำให้ไม่มีเงินซื้ออาหารที่มีประโยชน์
ส่วนที่ผมเข้ามาจับงานด้านการป้องกันอุบัติเหตุและ
ความรุนแรงในเด็กนั้น เพราะเป็นหลักปฏิบัติว่า
เวลาที่เด็กมาฉีดวัคซีน กุมารแพทย์ต้องแนะนำ
การดูแลสุขภาพซึ่งมีทั้งหมด 7 เรื่อง
หนึ่งในนั้นคือการป้องกันอุบัติเหตุ
แต่เท่าที่ผ่าน มาไม่มีการแนะนำเลยแม้กระทั่งการสอน
เป็นเพียงสิ่งที่บอกให้ทำแต่ไม่มีการกระทำ
สาเหตุเพราะหนึ่งไม่มีผู้สอน สองไม่เห็นความสำคัญ และสามเสียเวลา
แต่เมื่อมาพิจารณาสถิติการตาย
ผมพบว่าในเด็กตั้งแต่อายุ 1 ขวบขึ้นไป
มีอัตราการตายจากอุบัติเหตุสูงขึ้น
เพราะเหตุนี้ผมจึงได้หันมาสนใจเรื่องนี้อย่างจริงจัง
เมื่อมาศึกษาอย่างจริงจังทำให้ค้นพบอีกว่าในต่างประเทศก็ประสบกับปัญหานี้เช่นกัน
ผมคิดว่าการจะแก้ไขปัญหาดังกล่าว
ต้องแก้ไขโดยการเปลี่ยนแปลงสิ่งแวดล้อม เช่น
ปัญหาอุบัติเหตุในสนามเด็กเล่น
ต้องเปลี่ยนพื้นของสนามมาเป็นพื้นที่สามารถดูดซับพลังงาน
เครื่องเล่นก็ต้องยึดติดกับพื้นสนาม
สิ่งที่เราได้ทำเพื่อแก้ปัญหานี้อย่างเป็นรูปธรรม
คือการจัดตั้งศูนย์วิจัยเพื่อสร้างเสริมความปลอดภัย
และป้องกันการบาดเจ็บในเด็ก
โดยได้ก่อตั้งเมื่อเดือนตุลาคม พ.ศ. 2545
ซึ่งก่อนหน้าที่จะเกิดศูนย์นี้ ผมได้ไปเสนองานวิจัยเรื่อง
“การทบทวนการตายของเด็กเนื่องจากอุบัติเหตุ”
ซึ่งได้ทุนจากองค์การอนามัยโลก
ในครั้งนั้นได้เชิญองค์กรที่เกี่ยวข้องมาร่วมรับฟังปัญหา
หลังจากการประชุมก็เกิดแนวคิดร่วมกันว่าน่าจะตั้งหน่วยงานหนึ่งขึ้นมา
เพื่อผลิตความรู้และเป็นหน่วยงานกลางคอยประสานกับองค์กรต่างๆ
เพราะการจะแก้ไขปัญหาอุบัติเหตุในเด็กต้องอาศัยความร่วมมือจากหลายองค์กร
หน้าที่ของเราคือให้ข้อมูลแล้วส่งให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องไปดำเนินการ
ตัวอย่างผลงานที่ผ่านมาคือการออกกฎหมายให้เปลี่ยนชื่อรถหัดเดิน
เป็นรถพยุงตัว เพราะจากการศึกษาเราพบว่ารถหัดเดินก่อให้เกิด
อาการบาดเจ็บในเด็ก การใช้คำว่ารถหัดเดินจึงก่อให้เกิดการเข้าใจผิด
หลังจากเปิดเผยข้อมูลนี้ในการประชุมกับ
สำนักงานคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.) แล้ว
หลังจากนั้น สคบ. ก็ออกกฎหมายให้ผู้ผลิตต้องเปลี่ยนชื่อ
และปิดฉลากคำเตือนที่ตัวรถด้วยว่าอุปกรณ์ชิ้นนี้ไม่ได้ช่วยหัดเดิน
แต่ยังทำให้การพัฒนาการของเด็กล่าช้าและเกิดอุบัติเหตุบ่อยๆ
ดังนั้นต้องมีผู้ดูแลใกล้ชิดอยู่ตลอดเวลา
รศ. นพ.อดิศักดิ์ กล่าวทิ้งท้ายถึงสิ่งที่เป็นพลังขับเคลื่อนให้ทำงานดังกล่าวต่อไป
แม้ต้องเผชิญกับปัญหาอะไรก็ตามว่า
“สิ่งที่คอยขับเคลื่อนคือ ความชอบ เพราะผมสนใจงานที่ทำอยู่
เมื่อทำก็สนุกอุปสรรคจึงไม่เป็นอุปสรรค ความยากลำบากจึงไม่มี”
VIDEO